ZUTPHEN – WALBURGISKERK
Geschiedenis
De Walburgiskerk in Zutphen behoort tot de mooiste kerken van Nederland. De oudste delen van de kerk dateren uit circa 1050. In de eeuwen erna is de kerk meermaals verbouwd en getransformeerd tot de huidige hallenkerk. In de dertiende eeuw werd begonnen met uitbreidingen van het schip en de toren, in de veertiende (bouw van de kooromgang en Raadskapel) en de vijftiende eeuw (verhoging van de zijbeuken, uitbreiding van de transepten en de torenverhoging) volgde de rest van de verbouwingen.
Tussen 1561 en 1564 werd de Librije aan het kerkgebouw toegevoegd. Dit is de oudste openbare bibliotheek van Nederland en een van de twee overgebleven kettingbibliotheken in Europa. In Italië (Cesena) is een vergelijkbare bibliotheek te vinden. Ze werd opgericht door twee kerkmeesters, met als doel de mensen voor het ‘ware’ geloof te behouden door hen ‘goede’ boeken te laten lezen. De Librije werd gebouwd naar het voorbeeld van de boekenzalen van twee Zutphense middeleeuwse kloosters. De zestiende-eeuwse boekencollectie is al die tijd in haar oorspronkelijke gedaante op dezelfde plek bewaard gebleven. Ook de originele inrichting is nog intact. De collectie heeft nog altijd een hoge wetenschappelijke betekenis.
Tot 1591 was de Walburgiskerk een kapittelkerk en de oudste parochiekerk van Zutphen. Na de reformatie was het de hoofdkerk van de hervormde gemeente en in de afgelopen jaren van de protestantse gemeente Zutphen. De kerk en Librije zijn in 1966 aangewezen als rijksmonument (nr. 41195). In 2016 droeg de protestantse gemeente Zutphen de kerk over aan Gelderse Kerken.
Gebouw
De Walburgiskerk is een hallenkerk met kooromgang en dakruiter, aangebouwde kapellen en een ingebouwde toren van vijf geledingen. De toren is voorzien van een achtkantige houten lantaarn met klokkenkoepel. Alle bouwdelen van de kerk hebben een afzonderlijke kap. De kerk is 78 meter lang, 65 meter breed en onder de gewelven 18 meter hoog. Het interieur wordt grotendeels gedekt door kruisribgewelven. Het Mariaportaal en de noord- en zuidkapel hebben netgewelven.
Bijzonder is de in het verlengde van het koor liggende veelhoekige Mariakapel, die in de veertiende eeuw gebouwd werd. De kapel staat ook wel bekend als Raadskapel, aangezien deze in latere tijd gereserveerd werd voor het stadsbestuur.
