AMSTERDAM – ENGLISH REFORMED CHURCH
“Morgenochtend ga ik naar de Engelse kerk; die ligt daar ’s avonds zo vredig in dat stille Begijnhof tussen de doornhagen, en lijkt te zeggen: In loco isto dabo pacem: Op deze plaats zal ik vrede geven, zegt de Heer. Amen, zo zij het.” – Vincent van Gogh
De eerste kerk in het Begijnhof werd ingewijd in 1419 en bood voor de eredienst plaats aan de lekengemeenschap van nonnen, de Begijnen, die in de omgeving woonden. De houten kerk, samen met het grootste deel van het Begijnhof en een aanzienlijk deel van Amsterdam, werd verwoest bij de grote stadsbrand in 1421. Tegen het einde van de vijftiende eeuw werden het Begijnhof en de kapel herbouwd in baksteen met toevoeging van natuursteen. De toren is de oudste kerktoren van Amsterdam die nog zijn oorspronkelijke vorm heeft.
Tijdens de Reformatie werd de kerk gesloten. Het stadsbestuur verbood toen alle erediensten, behalve de gereformeerde. Het gebouw bleef enige tijd ongebruikt, behalve als opslagplaats en wasplaats voor het Begijnhof. Toen Engelstalige protestanten in Amsterdam het stadsbestuur om een eigen kerkgebouw vroegen, besloot het stadsbestuur om hun het overtollige gebouw in het Begijnhof ter beschikking te stellen. De eerste kerkdienst vond plaats in februari 1607.
Het gebouw werd uitgebreid in de tweede helft van de zeventiende eeuw en werd officieel bezit van de gemeente in 1812. De inrichting werd gewijzigd in 1912. Toen werd onder meer de preekstoel op zijn huidige plek gezet. Het gebouw als geheel werd gerestaureerd in de jaren ’70. De fundamenten van de kerk kregen een grote beurt in 2005.
Het ledental van de English Reformed Church is in de loop der jaren gegroeid. Sinds 1607 zijn er – met één onderbreking – voortdurend eredienst in het Engels gehouden, altijd met Engelse en Schotse predikanten. Alleen tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog werd er door de Duitse marine beslag gelegd op de kerk. In het midden van de achttiende eeuw knoopte de gemeente banden aan met Schotland. De Engelse kerk behoort derhalve niet alleen tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), maar maakt nu ook volledig deel uit van de Church of Scotland. De ERC is een multinationale kerk. Mensen vanuit de hele wereld voelen zich hier thuis.
Eén van de interessantste stukken van het interieur is de preekstoel, versierd met een set gesneden panelen. Deze werden ontworpen door Piet Mondriaan en gesneden door Edema van der Tuuk. Dit ter herdenking van de troonsbestijging van koningin Wilhelmina in 1898. De Bijbel ligt op een prachtige koperen lessenaar die in 1689 aan de kerk werd geschonken door stadhouder Willem III en zijn vrouw Mary Stuart toen zij werden geroepen om gezamenlijk vorsten van Groot-Brittannië te worden. Een verre nazaat van deze koning – Koningin Elizabeth II – bezocht de kerk bij de jubileumviering in 2007.
